اگرچه جنگ تحمیلی در ایران زمینهساز رشد چشمگیر رشته ساخت اعضای مصنوعی شد، اما در اثر تصادف و بیماریهایی نظیر دیابت و … تعدادی از افراد سالانه اعضای خود را از دست میدهند. حقیقت این است خود جنگ تعداد نیازمندان به این رشته را به صورت جدی افزایش داد؛ بنابراین بر آن شدیم تا به بررسی و معرفی رشته اعضای مصنوعی بپردازیم.
رشته اعضای مصنوعی همانند رشته فیزیوتراپی زیرشاخه رشته توانبخشی است که بر اساس اصول مهندسی، طریقه ساخت اعضای مصنوعی و وسایل کمکی همانند پروتز مطابق با آناتومی و ساختار بدن، آموزش داده میشود تا افراد دانش لازم را برای ساخت وسایل جهت کمک به افراد دارای ناهنجاریهای عضلانی و استخوانی، به دست آورند.
تفاوت رشته ساخت اعضای مصنوعی با مهندسی پزشکی
رشته مهندسی پزشکی در زمینه الکترونیک و بیومکانیک کاربردی کل تجهیزات پزشکی فعالیت میکند، اما رشته اعضای مصنوعی به طراحی و ساخت وسایل کمکی و اعضای مصنوعی قابل ساخت خارج از بدن میپردازد. با کمی دقت به یکی دیگر از تفاوتهای موجود در این دو رشته پی میبریم. فارغالتحصیل مهندسی پزشکی علاوه بر اعضای مصنوعی خارج از بدن، پروتزهای داخلی مثل قلب مصنوعی یا اعضای پیچیده الکترونیکی و مکانیکی مثل دست سیبرنتیکی را نیز طراحی میکند، اما فارغالتحصیل اعضای مصنوعی، قطعات سادهتری که با ابزار دستی نیز قابل ساخت است، مثل پای مصنوعی عادی یا انواع بریسها را طراحی کرده و میسازد. توجه به تفاوت بین این دو رشته مسئله مهمی است؛ چون عدهای از داوطلبان با این تصور که رشته اعضای مصنوعی پزشکی است، این رشته را انتخاب میکنند و بعضی از داوطلبان نیز تصور میکنند که هدف این رشته طراحی روبات و طراحی سیستمهای کامپیوتری و الکترونیکی است؛ در حالی که دانشجوی این رشته بیشتر به طراحی و ساخت سیستمهای مکانیکی میپردازد.
مهارتهای لازم
با توجه به اینکه مخاطبان اصلی این رشته، معلولین هستند؛ بنابراین همدردی و داشتن یک ارتباط کلامی مناسب از لازمههای تحصیل در این حرفه است. شما باید از روح و روان مناسبی برخوردار باشید؛ چرا که با قشر حساس و دردمندی از جامعه روبهرو هستید. همچنین باید روح و جسم توانمندی داشته باشید تا در انجام کارهای سنگین این رشته مثل کار با گچ و قالبهای سنگین یا کمک به معلولین برای قرار دادن آنها در حالت ایدهآل فیزیکی توانایی داشته باشید. برای این رشته میتوان نوعی جنبه هنری نیز در نظر گرفت؛ چراکه باید همانند یک مجسمهساز عمل کرده و برای ساخت اندامهای مصنوعی با ظرافت خاصی عمل کنید. تسلط کافی بر دروس ریاضی، فیزیک و زیستشناسی در دوران دبیرستان سبب موفقیت شما در این رشته میشود؛ زیرا این رشته بر پایه آناتومی بدن که در زیستشناسی خواندهاید، قرار دارد. همچنین این درس در دوران دانشگاه از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا برای ساخت پای مصنوعی باید دقیقاً جزئیات استخوان پا را بدانید تا بتوانید بهترین شکل ممکن را برای آن به کار ببرید.
وظایف
- اصلاح ناهنجاریها
- حمایت از اعضای ضعیف و ناتوان بدن
- ساخت اندام مصنوعی برای اعضای از دست رفته
بازار کار و درآمد
این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای دو گرایش اُروتز (وسیلهای که به موازات اندام فلج یا ضعیف به کار برده شده و کمک میکند تا فرد کارایی بهتری داشته باشد و شامل تمامی اندامها از جمله تحتانی، فوقانی، ستون فقرات و سر و گردن میشود) و پروتز (عضو مصنوعی که شامل عضو طبیعی شده و در امتداد عضو طبیعی قرار میگیرد) است.
فارغالتحصیلان این رشته در دو بخش دولتی و خصوصی میتوانند فعالیت کنند. بخش دولتی شامل سازمان بهزیستی، هلال احمر، بنیاد جانبازان و بیمارستانهای دارای مرکز ارتوپدی فنی است. البته قسمت اصلی فعالیت در این رشته مرتبط با بخش خصوصی است؛ چون رشته اعضای مصنوعی جزء کمتر رشتههای توانبخشی است که فارغالتحصیلان آن میتوانند پس از کسب تجربه لازم، مرکز خصوصی دایر کرده و به افراد فلج یا افرادی که انواع مشکلات ارتوپدی دارند، افرادی که بیماریهای ساده مثل صافی کف پا داشته و احتیاج به کفش طبی دارند و کسانی که دچار قطع عضو هستند، کمکهای ضروری را انجام دهند. با توجه به فعالیت و تجربهتان در این رشته جای نوآوریهای بسیاری مخصوصاً در زمینه پروتزهای زیبایی؛ یعنی ساخت چشم، گوش و بینی مصنوعی که در ایران بسیار کم است، وجود دارد.
بهترین دانشگاههای ایران برای این رشته
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی ایران
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.