“بگذارید غذایتان نخستین پزشک شما باشد.” این کلمات قصار که بخشی از سوگندنامه پزشکی در ۳۷۷ سال پیش از میلاد مسیح است، امروزه اهمیت و ارزش خود را بیش از پیش روشن ساخته و بیانگر مهمترین هدف علم تغذیه است. علمی که به ما میآموزد هر آنچه میخوریم و مینوشیم، به صورت مستقیم بر نحوه فعالیت جسمانی و روانی ما تأثیر دارد. به عبارت دیگر سوء تغذیه یا تغذیه نادرست میتواند موجب انواع بیماری گردد. چاقی، تصلب شرائین، اختلالهای روده و معده و فشار خون، ناشی از استفاده بیرویه غذاهای پرکالری، نمک، چربی و کمبود مواد سلولزی است. استفاده سرخود و بیرویه ویتامینها در کودکان سبب دشواریهای یادگیری و تحصیلی میشود و از سوی دیگر سوء تغذیه و کمبود ویتامینها نیز عامل گواتر، کمخونی، کوری، عقبماندگی ذهنی و دهها بیماری دیگر میشود. از همین رو رشته تغذیه در عصر حاضر اهمیت بسیاری دارد. این رشته به رژیم درمانی، اصول علم تغذیه، ارزش مواد غذایی و نحوه تغذیه مناسب برای حفظ سلامت بدن میپردازد. در این میان اصول علم تغذیه بررسی میکند که چه فرایندی روی مواد غذایی خورده شده انجام میگیرد تا جذب یا دفع شود. رژیمدرمانی نیز نوع رژیم غذایی لازم در بیماریهای مختلف را مشخص میکند. در برخی از بیماریها، بعضی از مواد غذایی باید حذف شود یا بیشتر مورد استفاده قرار گیرد، مثل بیماری گواتر که از کمبود ید به وجود میآید.
در برخی مشاغل، افراد تحصیلات مرتبط با کار خود را نداشته و بیشتر از طریق تجربه کار خود را انجام میدهند. برای متخصص تغذیه در کشور ما هم همینطور است. به عنوان مثال تعدادی از متخصصان تغذیه، پزشکان عمومی یا متخصصان غیر مرتبط هستند، اما علاقهمندانی که میخواهند به صورت تخصصی و حرفهای وارد این شغل شوند، میتوانند در رشته علوم تغذیه در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تحصیل کنند. البته پزشکان عمومی علاقهمند هم میتوانند با گذراندن دوره تخصصی علوم تغذیه، بهصورت حرفهای وارد این شغل شوند.
مهارتهای لازم
- دانش کافی درباره اثر رژیمهای غذایی مختلف روی سلامت
- مهارتهای ارتباطی مناسب
- توانایی توضیح و آموزش مباحث مختلف به همه افراد در هر سطحی
- داشتن صبر و توانایی ایجاد انگیزه در افراد برای تغییر عادات غذایی و دنبال کردن رژیم غذایی
- داشتن انعطاف در کار (با هر فردی متناسب با شرایط و وضعیت او برخورد کند.)
- داشتن طرز تفکری به دور از هرگونه پیشداوری
- آشنایی نسبی با روانشناسی افراد
- داشتن مسئولیت پذیری (زیرا کار متخصص تغذیه با سلامت جسم و روح انسان ارتباط دارد.)
همانطور که یک پرستار باید به کار خدماتی علاقهمند باشد، کارشناس تغذیه نیز باید روحیه خدماتی داشته و صبر و حوصله لازم را برای صحبت با بیمار و راهنمایی او داشته باشد. حتی دانشجویانی که مایلند پس از فارغالتحصیلی دفتر مشاوره غذایی دایر کنند، باید دارای ۳ سال سابقه کار در بیمارستان باشند. همچنین داوطلبان علاقهمند به این رشته لازم است در دروس زیستشناسی و شیمی که پایه دروس دانشگاهی این رشته است، توانمند باشند.
وظایف
- ارائه توضیحات کافی در مورد مسائل مربوط به تغذیه و رژیمدرمانی به مراجعان
- شناسایی و ارزیابی نیازهای مراجعان (برای بیماران توصیههای پزشک معالج به متخصص تغذیه بسیار کمک می کند.)
- تهیه و ارائه برنامههای غذایی مناسب به مراجعان
- ارزیابی اثرات برنامههای غذایی و تغییر آنها در صورت لزوم
- صحبت کردن و انگیزه دادن به مراجعان برای دنبال کردن برنامههای غذایی خود
- تشخیص مشکلات تغذیهای موجود در جامعه
- تهیه برنامههای اجرایی برای رفع مشکلات تغذیه در جامعه
- ارائه برنامه و دستورالعمل برای افزایش ارزش غذایی مواد خوراکی
- آگاهی از جدیدترین اطلاعات و آخرین تحقیقات مرتبط
متخصص تغذیه فردی است که از علم تغذیه آگاهی کامل دارد. او از علم خود برای کمک به افراد در تصمیمگیری در مورد سبک زندگی و تغذیهشان استفاده میکند. کارشناس تغذیه با ارائه اطلاعات و مشاوره درباره ارتباط غذا با سلامت جسمی و روحی، به ترویج تندرستی در جامعه میپردازد. متخصص تغذیه برای گروههای مختلف مردم اعم از کودکان، میانسالان، بیماران، افراد چاق و لاغر متناسب با وضعیت و نیاز آنها برنامه غذایی تهیه میکند. او برای آنها تعیین میکند از چه نوع مواد غذایی و به چه مقدار روزانه مصرف کنند. کارشناس تغذیه که در محلهایی مانند کارخانجات صنایع غذایی مشغول به کار میشود، از دانش تغذیه خود در فرایند تولید مواد غذایی استفاده مینماید. او باید در کنار داشتن مهارتهای ارتباطی مناسب، تا حدی با روانشناسی افراد شناخت داشته باشد تا بتواند برخورد مناسبی با مراجعان داشته و متناسب با وضعیت جسمی و روحی آنها، برنامه و رژیم غذایی تهیه کند.
بازار کار
آن دسته از متخصصان که در بخشهای دولتی استخدام میشوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت میکنند. آنهایی که در بخش خصوصی فعالیت میکنند، با توجه به سطح تحصیلات، میزان تجربه، مهارت و کیفیت کار خود، درآمدهای متفاوتی دارند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.