مهندسی شیمی زاییده ضرورت و نیاز صنعت الکترونیک و عمران است و امروزه ارتباط تنگاتنگی با علوم زیستشناسی، مهندسی پزشکی و اغلب شاخههای مهندسی دارد. در واقع اکثر وسایلی که در زندگی روزمره استفاده میشوند از پلاستیک، فلز، پارچه، کاغذ، لوازم آرایشی، دارو و … به کمک مهندسین شیمی ساخته میشوند. تاریخچه این علم به کوشش اولیه انسان برای استفاده از مواد خام طبیعی باز میگردد، مانند استخراج مواد معطر از گلها برای ساخت عطر و دارو.
اکنون نیز از مهندسی شیمی به طور مستقیم در بسیاری از کارخانجات از قبیل واحدهای پالایشگاه، پتروشیمی، صنایع چوب و کاغذ، صنایع غذایی، صنایع سلولزی، صنایع پلیمر، صنایع شیمیایی معدنی و … استفاده میشود.
کاربرد و نفوذ مهندسی شیمی در تولید و توسعه محصولات باارزش و متنوع مانند تجهیزات پالایشگاهی، هوافضا، خودروسازی، پزشکی، صنایع الکترونیک، محیط زیست و صنایع نظامی به حدی است که این رشته را به یکی از رشتههای استراتژیک در جهان تبدیل کرده است.
فردی که در رشته مهندسی شیمی تحصیل میکند، فرایندهای شیمیایی گوناگون را که در سطح آزمایشگاه صورت میگیرد در مقیاس صنعتی و اقتصادی فراهم میکند. در واقع او با تولید محصولات باارزش در مقیاس وسیع مستقیما به تولید کلان ثروت میپردازد که این کار رمز توسعه پایدار اقتصادی کشورها است؛ مخصوصا در کشور مستعدی همچون ایران که سرشار از منابع آلی و معدنی است. به همین منظور مهندسی شیمی یک رشته استراتژیک محسوب میشود.
این رشته دارای سه گرایش است:
گرایش پتروشیمی: دانش تبدیل شاخهای از فراوردههای نفتی به فراوردههای غیر نفتی مانند پلیمرهای خام و محصولات پتروشیمی است.
گرایش صنایع گاز: دانش تبدیل گاز طبیعی به گاز قابل مصرف که شامل عملیات استخراج، پالایش و انتقال است. با توجه به منابع غنی گاز در ایران و رتبه دوم ایران در جهان از این حیث، آینده این رشته بسیار درخشان خواهد بود.
گرایش صنایع غذایی: دانش تبدیل مواد غذایی به محصولات غذایی مغذیتر و با طعم بهتر است، مثلا برای تهیه کنسروهای مختلف مواد غذایی با حفظ اصول ایمنی و بهداشتی نیاز به یکسری محاسبات است که توسط مهندس شیمی صنایع غذایی انجام میگردد.
بازار کار مهندسی شیمی نسبت به سایر رشتهها وضعیت بهتری دارد. چون یک مهندس شیمی قابلیت کار در شرکتهای نفت، گاز و پتروشیمی وزارت نیرو، طراحی نیروگاهها و کارخانههای ساخت لاستیک و پلاستیک و سایر شرکتها را دارد. دانشجوی مهندسی شیمی در درجه اول باید در درس ریاضی قوی باشد و در مرحله بعدی در دو درس فیزیک و شیمی مهارت داشته باشد.
مهارتهای لازم
- مهارت در ریاضی، فیزیک و شیمی
- توانمندی در تحلیل و حل مسئله
- توانایی برنامهریزی، سازماندهی و تصمیمگیری
- توانایی مدیریت پروژهها، افراد و بودجهها
- مهارت خوب ارتباطی
- توانایی کار تیمی
وظایف
مهندس شیمی معمولا در زمینههای تحقیقی یا تولید به کار مشغول میشود.
وظایف مهندس شیمی در بخش تحقیق و توسعه از این قرار است:
- آزمایش راههای جدید توسعه محصولات در آزمایشگاه
- استفاده از مدلهای کامپیوتری برای رسیدن به روشهای تولید ایمنتر و مقرون به صرفهتر
- برنامهریزی برای چگونگی انتقال نمونههای آزمایشگاهی به محیط واقعی کار
- توسعه روشهای ایمن و حامی محیط زیست برای از بین بردن مواد زائد
وظایف مهندس شیمی در بخش تولید از این قرار است:
- همکاری با تکنسینهای کارخانه برای ایجاد تجهیزات لازم و ابزارهای کنترل فرآیند تولید
- نظارت و بررسی فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی فرآیند تولید
- طراحی سیستمها و دستگاههای مورد نیاز در فرآیند تولید
- همکاری نزدیک با مدیران بخشهای کنترل کیفیت و ایمنی و سلامت به منظور بهینهسازی فرآیند تولید از نظر اقتصادی، کیفیت محصولات، ایمنی و… .
بازار کار
هر کارخانهای در میان نیروهای خود به طور قطع به مهندس شیمی نیاز دارد؛ زیرا تمامی فرایندهای نوین از مواد شیمیایی استفاده میکنند. همچنین مهندس شیمی میتواند در صنایع مختلف شامل صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی، نساجی، سیمان، سرامیک و … کار کند. همچنین کشور ما به عنوان یک کشور نفتخیز برای استخراج، پالایش و انتقال نفت به نیروهای متخصص مهندس شیمی نیاز دارد.
بهترین دانشگاههای ایران برای این رشته
- دانشگاه تهران
- دانشگاه صنعتی شریف
- دانشگاه امیرکبیر
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه علم و صنعت
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.